- ISSN 1995-5928 - Ingesluit LitNet Akademies

Nuusbrief 894

07/04/2022

Krities Afrikaans

LitNet: Die debat

Pasverskyn

Herlewing: Transvaal en die grensgebiede in die naoorlogsjare, 1902–1910

Skrywer: Karel Schoeman
Uitgewer: Protea Boekhuis
ISBN: 9781485313342

In die vierde deel van die reeks Imperiale somer word aan Marabastad, die separatistiese kerke, die opkoms van die Afrikaners in die naoorlogsjare, die emigrasie van wit mense na Oos-Afrika ná die oorlog, en die veldtog ten behoewe van die Indiërbevolking onder leiding van Gandhi aandag gegee. Anekdotes en kameebeskrywings kleur die vertelling in.

Menings

Kaapse Forum: Word bruin mense misbruik?

Freek Robinson, Kallie Kriel, Heindrich Wyngaard
Onderhoude

Is Kaapse Forum ’n afsonderlike silo vir bruin mense om AfriForum se agenda uit te voer? Freek Robinson gesels met Heindrich Wyngaard, die uitvoerende voorsitter van die nuwe Kaapse burgerregteorganisasie Kaapse Forum, en Kallie Kriel, die uitvoerende hoof van die burgerregteorganisasie AfriForum.

Kaapse Forum ’n aparte AfriForum?

Danie van Wyk
Seminare en essays

"Was dit ’n indirekte gryp na wat in die verlede bekend gestaan het as afsonderlike ontwikkeling wat die belange van bruin mense in hul eie kampie sal bevorder en bemagtig?"

Skepties oor Kaapse Forum

Kirby van der Merwe
SêNet-briewe

"Dit is die breinkind van ’n dinkskrum en beleidsvormers in ’n binnekamer."

Is djulle gesyp, Kaapse Forum?

Bettina Wyngaard
Rubrieke

"Wat is volgende? Voorstelle dat die Driekamerparlement dalk glad nie so ’n slegte idee was nie, want toe kon 'ons' bruines darem ’n stem uitbring?"

Ukraine’s nightmare: The Russian Bear and its history

Bill Nasson
Opinion

"Can a Russia without Ukraine be the Russia it thinks it should be?"

Reusagtig soos Zelenski, Oekraïne op my TV-skerm: Lag. En húil.

Valda Jansen
TV

"En toe kom gooi Netflix ook ’n speek in die wiel met die uitsending van die komediereeks waarin Wolodimir Zelenski die rol van president van Oekraïne gespeel het. In die TV-reeks uitoorlê die president sy teenstanders en seëvier uiteindelik. Die goeie oorwin die bose. Maar wat sal die regte Zelenski se uiteindelike lot wees?"

Oekraïne: Berigte te velde

LitNet
Menings

’n Oorsig van LitNet en Voertaal se berigte oor die oorlog in Oekraïne. | An overview of LitNet’s and Voertaal’s articles on the war in Ukraine.

Herinneringe aan Johan van Wyk – nuwe beginne en ’n bestel begin stuiptrek

Fred Pheiffer
In memoriam

"Die volgende dag sak ek af in die matiger klimaat van Natal, my eindbestemming Manor Gardens in Durban, waar my nuwe kollega, Johan van Wyk, bly. Dis ’n lang kaalkopman met ’n baardjie wat my ontmoet, ’n bietjie skamerig, met sagte oë."

’n Huldeblyk aan Derick van der Walt

Magdel Vorster
In memoriam

"Dis hartseer om te dink dat daar nie nog ’n Derick van der Walt-titel êrens in ’n pyplyn is nie. Hy laat ’n groot leemte in die Afrikaanse jeug- en jongvolwassenefiksiewêreld én breër. Hy kon vir almal skryf en het ook. Ek is wel baie dankbaar vir sy storienalatenskap en sal nie ophou om sy boeke wyd en syd aan te beveel nie."

Die onderskatte rol van die oupa – en die storie van Danie "Reënwolf" du Toit en sy oupa, Danie du Toit

Sulette Ferreira
Seminare en essays

"Dus, oupas mentor wanneer hulle hul ondervindings deel en die rol van ’n vindingryke en wyse ouer vervul (Kivett 1991). Hierdie behoefte aan ’n mentor, en dat sy oupa wel die behoefte vervul, blyk duidelik uit Danie se skrywe oor sy oupa ..."

COVID-19: Die jongste | The latest

LitNet
Menings

COVID-19: Kry die feite | Get the facts

Nou op Voertaal

Presentatie handgeschreven lockdown-editie Max Havelaar: Het lef en de moed om het anders te doen

Hendrik-Jan de Wit
Meningen

"In het auditorium van de Vrije Universiteit Amsterdam is op maandag 4 april 2022 de overhandiging van dit bijzondere handschrift door Prinses Laurentien van Oranje aan 4 prominente gasten die zij hiervoor uitgekozen heeft. Meer dan 170 mensen hebben meegewerkt aan het gigantische project. Neerlandici voor wie de Max Havelaar vaak een reden is om Nederlands te gaan studeren, maar ook schrijvers, tekenaars, dichters, cabaretiers, politici, een huisvrouw en scholieren doopten hun pen in de inkt om een handgeschreven bladzijde uit het meesterwerk van Multatuli over te schrijven."

Je had Hella Haasse géén biografie gegund

Ingrid Glorie
Literatuur

"Als tiener was ze het gelukkigst als ze kon lezen en schrijven. En ook toen ze volwassen was, bleek het echte leven niet te kunnen tippen aan de vertolking ervan in boeken en muziek. Dit verklaart de ondertitel van Truijens’ biografie: Leven in de verbeelding."

Meer vlugte na en van Suid-Afrika vanuit die Lae Lande

Jean Oosthuizen
In het nieuws

"Voornemende besoekers aan Suid-Afrika vanuit die Lae Lande sal binnekort ’n hele aantal bykomende vlugte hê om uit te kies."

Zelenski se diplomasie; probleme met treine en die posdiens; en ’n skietery

Milton Webber
In het nieuws

"Wolodimir Zelenski spreek die parlemente van beide Nederland en België toe; Mark Rutte reageer met skok op die afgryslike beeldmateriaal wat Sondag opgeduik het ná die Russe se onttrekking uit die voorstad Boetja; twee broers verlede Woensdag tydens ’n skietery by ’n McDonald’s-restaurant dood; die Belgiese polisie voer ’n klopjag op PostNL-depots uit; en ’n tegniese probleem het Sondag veroorsaak dat die hele Nederlandse treinnetwerk buite werking was."

Ramptoestand se einde is het einde niet

Jean Oosthuizen
In het nieuws

"Suid-Afrikaners verwelkom die beëindiging van die nasionale ramptoestand wat Maandag om middernag werking getree het, maar is skepties oor die voorgestelde regulasies wat dit gaan vervang."

Zuma se Stalingrad-trein se stoom is op

Jean Oosthuizen
In het nieuws

"Die Hoogste Hof van Appèl het onlangs vier petisies van Zuma teen sy vervolging met koste van die hand gewys. Zuma wou hê dat die staatsadvokaat, Billy Downer, hom aan die saak moet onttrek omdat hy glo bevooroordeeld teenoor Zuma is. Die oudpresident wou ook hê dat getuies geroep moet word om sy bewerings te staaf dat die staat onregverdig teenoor hom optree."

Vra die veearts: Sal entstof teen katgriep help?

Marianne Lomberg
Mens en dier

Henro skryf: "My klein hondjie makeer iets en ek weet nie wat nie. Hy het sy inspuiting laas week en Vrydag gehad, maar steeds is ek bekommerd dit kan katgriep wees. Sy boetie is Dinsdag oorlede aan katgriep." Lees Marianne se antwoord.

Vra die veearts: Oop seerplekke op my hond se vel

Marianne Lomberg
Mens en dier

Humaria skryf: "Ek is verby raadop. My hond, ’n labrador gekruis met ’n Duitse herdershond, se vel kry ek nie gesond nie. Sy krap net oor haar agterlyf, nou op die bene ook, maar die sere gaan oop." Lees Marianne se antwoord.

Persverklaring: Samespraak oor Klimaatdigters | Persbericht: Samenspraak over Klimaatdichters

Voertaal
Kalender

Op Woensdag 13 April vind daar weer ’n aanlyn seminaar van Samespraak plaas oor die klimaatdigters-inisiatief en hul projekte. | Op woensdag 13 april vindt er weer een online seminar van Samespraak plaats over het initiatief klimaatdichters en hun projecten.

Uitnodiging: Publiekslezing door Alfred Schaffer – De Krook Gent – 19 april, 16u

Voertaal
Kalender

Alfred Schaffer en Yves T'Sjoen gaan met elkaar het gesprek aan over poëzie als spel, complicatie en opheldering in Bibliotheek De Krook.

Press release: Join us for Water in the city, a free creative exchange

Voertaal
Kalender

As we continue to barrel into a future which is undeniably increasingly impacted by climate change caused by humans, there is great urgency to bring attention to the critical state of water. Please save the date for our free creative exchange stream online, live on YouTube and Facebook.

Akademies en skole

Op weg na ’n eiesoortige Afrikaanse ekokritiek: ’n Ontleding van die gedigreeks "werf" in die bundel Mede-wete (2014) van Antjie Krog

Susan Smith
LitNet Akademies (Geesteswetenskappe)

"Wat is die stand van ekokritiek internasionaal? Hoe verskil onderskeie plekke se ekokritiese uitgangspunte van mekaar? En uiteindelik ook: Hoe sou ’n Afrikaanse ekokritiek daar uitsien?"

Resensie: Grondslagfasewoordeboek deur Annemie Stoman (red)

Dewald Koen
Skole en resensies

"Indien ’n leerder se leesvaardighede nie teen die einde van graad 3 op standaard is nie, sal die leerder se toekomstige skolastiese vordering daaronder ly. In dié opsig is Pharos se tweetalige Grondslagfasewoordeboek ’n ideale bron vir ouers/voogde en onderwysers om tuis of in die klaskamer te gebruik."

Graad 10: Wiskundevraestel en –memo

LitNet
Notas, toetse en vraestelle

Is jy in graad 10 en het jou eerste kwartaal se Wiskunde-eksamen nie na wense verloop nie? Kry nou jou werk onder die knie sodat jy voorbereid na die tweede kwartaal se nuwe inhoud kan kyk. Gebruik Lee-Ann West se vraestel en memo om seker te maak jy verstaan jou werk.

Graad 11: Wiskundevraestel en –memo

LitNet
Notas, toetse en vraestelle

Is jy in graad 11 en het jou eerste kwartaal se Wiskunde-eksamen nie na wense verloop nie? Kry nou jou werk onder die knie sodat jy voorbereid na die tweede kwartaal se nuwe inhoud kan kyk. Gebruik Lee-Ann West se vraestel en memo om seker te maak jy verstaan jou werk.

Indeks: notas, toetse en vraestelle

LitNet
Notas, toetse en vraestelle

Hier is al die gratis studiemateriaal vir skole wat op LitNet beskikbaar is, gelys volgens graad.

Uitnodiging: FilosofieKafee – Waarom die aandrif tot filosofie?

LitNet
Akademies en skole

Het ons nog die begeerte na Wysheid? En waarom dan? Kom neem deel aan dié oop gesprek! Jy word uitgenooi na ’n FilosofieKafee-gesprek met Willie van der Merwe op 8 April in Stellenbosch.

Boeke en skrywers

Debuut ontroer ten spyte van oorsentimentaliteit, ’n resensie van The man who never was deur Douglas Kruger

Adele Vorster
Resensies

"Vir lesers wat vertroud is met Absalom se storie in die Bybel, word daar hiermee ’n sekere verwagting oor die verloop van die inhoud geskep. Dit is boonop ’n boek in Umuzi se Trailblazer-reeks, wat fokus op korter werke met ’n grondverskuiwende inhoud, vorm en styl."

Gesofistikeerd, intelligent; ’n resensie van City of the dead deur Jonathan Kellerman

Anschen Conradie
Resensies

"Die roman is nie die tipiese skop-skiet-en-dies-meer-spanningsroman nie; dis gesofistikeerd, intelligent, beweeg teen ’n stadige tempo, maak nie staat op dramatiese aksie soos jaagtonele en bloedige gevegte nie."

107 kaalkoppe: Nataniël lê op sy maag op Planeet Kaalkop en kyk na die chaos op aarde

Maryke Roberts
Resensies

"Die tyd vir ’n boek uit Nataniël se pen is vir my altyd reg. Altyd nou. Daar is geen ander storieverteller in Afrikaans soos hy nie. Of dit op die verhoog of tussen die bladsye van jou boek is: Nataniël mag maar."

’n Pragboek deur twee bekwame joernaliste: Spoilt ballots deur Matthew Blackman and Nick Dall

Willie Breytenbach
Resensies

"Blackman en Dall se name mag maar by dié van sulke hedendaagse swaargewigte soos Giliomee en Grundlingh gereken word. Ons historici is tops."

Anderkant die blou deur Zelda Bezuidenhout: ’n resensie

Anke Theron
Resensies

"Anderkant die blou is ’n blou konsentraat van ’n jongvolwasseneverhaal wat enige leser sal lus maak vir ’n seevakansie."

Persverklaring: Stilspraak, Strijdom van der Merwe en Landkuns deur Carina van der Walt by NALN

LitNet
Boeke en skrywers

Hiermee ’n vriendelike uitnodiging na ’n lesing deur Carina van der Walt oor die jongste ontwikkeling in Strijdom van der Merwe se kuns. Dit hou verband met die werk van die Nederlander Piet Mondriaan en vind neerslag in argitektuur.

Persverklaring: Landluisteraar deur Carina van der Walt by NALN

LitNet
Boeke en skrywers

Hiermee ’n vriendelike uitnodiging na ’n poësieprogram, aangebied deur Carina van der Walt uit haar digbundel Landluisteraar, op 11 April 2022, om 18:00 by NALN.

Persverklaring: Ink dig- en skryfkompetisie 2022

LitNet
Skryfsake en rubrieke

Ink Skryf in Afrikaans bied vanjaar weer ’n dig- en skryfkompetisie aan. Die sluitingsdatum vir inskrywings is 30 Junie 2022. Geen laat inskrywings sal aanvaar word nie.

Op die redakteur se lessenaar

Op die redakteur se lessenaar: 1 tot 7 April 2022

LitNet
Op die redakteur se lessenaar

Hier is die jongste pasgepubliseerde boeke wat op die redakteur se lessenaar beland het.

Leefstyl

KKNK 2022: ’n Fees van baie trane en dankbaarheid (vir tannie Geraldine en oom George)

Nadine Petrick
KKNK

"Dis moeilik om hoogtepunte uit te sonder in ’n week waar als en almal so emosioneel gelaai en in dieselfde asem so vatbaar vir normaliteit en beauty was."

Toyota US Woordfees 2022: Firefly in die Baxter – ’n resensie

Emma Kotze
Teater

"Buckland en Strike onderskei met finesse alle identifiserende elemente van hul verskeie karakters, van hul fisieke gewoontes tot noukeurige stemnuanses, wat aan die redelik eenvoudige storielyn alle nodige tekstuur verskaf. Voeg daarby meesterlike klavierspel deur Bentel, en Firefly is werklik ’n magiese verbeeldingsreis."

Hannon: ’n onderhoud oor Glam Guru se nuwe seisoen op kykNET

Naomi Meyer, Hannon
kykNET Portaal

"Ek het al van kindsbeen af almal om my mooigemaak – my maatjies, hulle ma's en selfs onderwyseresse. Ek het toe al gesien hoe die tikkie positiewe aandag wat iemand kry wanneer hulle mooi lyk en dus beter voel oor hulself, 'n groot impak het op die oomblik. Skielik sien iemand hulself met 'n hernude potensiaal – 'n nuwe krag waarvan hulle nooit bewus was nie."

Interessante vertelling van ’n kortstondige huwelik met lewendige musiek

Maryke Roberts
Teater

"Dis nie ’n reusemusiekspel met glans, blinkers en baie akteurs wat hoogskop terwyl die stel draai nie, maar dis ’n aanbieding met werklike musikante en goeie akteurs, en dis wonderlik om weer jou voet te voel saamtik of jou hand liggies op jou knie te voel, soos dit ritme hou met die viool- of klaviermusiek."

Tronke bedreig ons dogters: ’n resensie van Anthony Molyneaux se Last blue ride

Izak de Vries
Film

"Foucault wys daarop dat te min personeel in tronke gemaak het dat ons gevonniste misdadigers nou dophou met gesofistikeerde apparaat en geboue, in plaas daarvan om hulle te rehabiliteer. In Suid-Afrikaanse tronke is die oorlading só enorm dat gesofistikeerde dophoustelsels gewoon nie bestaan nie. In die plek daarvan word ons tronke deur bendes bestuur."

Fleur du Cap Awards 2022: an interview with Peggy Tunyiswa

Naomi Meyer, Peggy Tunyiswa
Lifestyle and entertainment

"Why still make art? There’s a child who does not want to work in an office to earn a living. They have no idea what else they can be, because there’s no career advice for what others think is irrelevant. I want to make art to reach that child, to shift mindsets and provide healing."

Persverklaring: Bespreek nou vir Taalmonument se argiefwerkswinkel | Book now for Taalmonument’s archive workshop

LitNet
Afrikaanse Taalmuseum en -monument-portaal

Die bekende argivaris Pétria de Vaal bied van 25 tot 27 Mei 2022 weer ’n inleidende, tweetalige argiefwerkswinkel by die Taalmonument in die Paarl aan. | The well-known archivist Pétria de Vaal will again present an introductory, bilingual archiving workshop at the Taalmonument in Paarl from 25 to 27 May 2022.

Persverklaring: KKNK 2022 se Kanna-benoemdes bekend

LitNet
KKNK

Die 26ste Klein Karoo Nasionale Kunstefees (KKNK) is van 29 Maart tot 3 April 2022 op Oudtshoorn aangebied. Die Kanna-pryse, ’n toekenningsgeleentheid wat tradisioneel na afloop van die fees erkenning gee aan uitsonderlike kreatiewe bydraes tydens die fees, vind weer plaas, op Vrydag 22 April 2022 in Kaapstad.

Press release: The Cape Town Philharmonic Orchestra and Cape Town Opera collaborate in Handel’s Messiah

LitNet
Lifestyle and entertainment

Two of South Africa’s premier performing arts companies, Cape Town Opera and the Cape Town Philharmonic Orchestra, are joining forces to present an Easter performance of Handel’s Messiah in the iconic Toringkerk in Paarl on Saturday, 16 April 2022 at 16h00.

Nuwe skryfwerk

’n Sonstraal vir jou

Jannie van Niekerk
Poësie

"Ek het in die berge gaan soek na geluk
en daar vir jou ’n veldblommetjie gepluk
in die laaste strale van die winterson."

Laaste woorde

Lucinda Wiese
Poësie

"woorde van ’n tweedehandse hart
met ’n siel so donker soos die nag
en oë so koud soos jou hart"

Collecting psychology and honey like the earth collects rain

Abigail George
New writing

"I need the routine
Of the military the precision
I desire it after having sacrificed"

Elders gesien

Al is hulle nie soos die Bybel hulle wou hê nie

Heino du Plessis
Elders gesien

"Pa was kwaad. Nie vir ma nie. Vir die wêreld, vir die Heelal, en elke liewe stukkie snobisme wat ’n onderrok en hakskoene gedra het."

Middelstraat in die “Gem of the Karoo”

Elise Bishop
Elders gesien

"Stoetdiere was uitgestal, vendusie gehou, Gem Implements se plaasgereedskap en John Deere tractors (net soms Massey Ferguson) was uitgestal, alle soorte gebak het gekompeteer, paintings, flower arrangements, oe ai, en nog perde ôk, ál om die sirkel omring deur pawiljoene – gallop, trippel, canter en snaakse woorde nog. En mens kon spookasem koop!"

OuLitNet | From LitNet’s archives: Young Voices

Locating and missing Sisulu: The paradoxes of the Kliptown Open Air Museum

Wonderboy Peters
My place

"In 1987/8 I learned of the name Sisulu from Miriam Makeba and Harry Belafonte's album, An Evening With Harry Belafonte. One of the songs had the lines, "Bahleli Bonke Etilongweni/ Bahleli Bonke Kwanongqongqo … Nangu, nangu u-Mandela/ nangu nangu nangu uSisulu …"

Ek soek 'n plek

Saartjie Botha
My place

"Ek soek 'n plek. Om te koop. Om in te bly en bly te wees oor. So soort plek. (Om 'n plek te verloor moes jy dit eers gehad het.) Die woonstel waar ek nou bly, is nie myne nie. Die eienaar klim berg in Rusland; vermoedelik is hy besig om van sy vrou te skei - dis die storie wat ek hoor. In elk geval."

Changed perceptions about our country

K Sello Duiker
My place

"It seems like only yesterday when South Africa was still the ostracised cousin that no one on the outside wanted to speak about or openly associate with. There was a time when things were so polarised it seemed an automatic assumption to make that if you were black you had it bad in the country of your birth - which was true - and that if you were white you were likely to be an oppressor."